Praca zdalna zyskała w ostatnich latach ogromną popularność i dla wielu stała się preferowanym modelem wykonywania obowiązków zawodowych. Oferuje elastyczność, oszczędność czasu na dojazdy i możliwość lepszego zarządzania życiem prywatnym. Jednak praca z domu wiąże się również z unikalnymi wyzwaniami, z których największym jest zacieranie się granic między życiem zawodowym a prywatnym. Łatwo wpaść w pułapkę ciągłej dostępności, braku wyznaczonego miejsca pracy czy trudności w „wyłączeniu się” po jej zakończeniu. Jak zatem odróżnić moment, gdy „jestem w pracy”, od momentu, gdy „siedzę w dresie z psem” i cieszyć się korzyściami pracy zdalnej bez uszczerbku dla produktywności i dobrostanu?
Wyzwanie zacierających się granic
Kiedy przestrzeń, w której pracujesz, jest jednocześnie Twoim salonem, sypialnią czy kuchnią, naturalne jest, że granice między pracą a życiem prywatnym stają się mniej wyraźne. Możesz czuć pokusę, aby w trakcie pracy zająć się domowymi obowiązkami, ulec rozproszeniu ze strony domowników czy mediów społecznościowych, a jednocześnie mieć poczucie, że „jesteś w pracy” przez cały dzień, co prowadzi do szybkiego wypalenia. Brak fizycznego „wyjścia” z biura utrudnia również mentalne oderwanie się od obowiązków po zakończeniu pracy.
Stwórz dedykowane miejsce pracy – fizyczna granica to podstawa
Najważniejszym krokiem do oddzielenia pracy od życia prywatnego podczas pracy z domu jest stworzenie dedykowanego miejsca pracy. Idealnie, jeśli jest to oddzielne pomieszczenie, które możesz zamknąć. Jeśli jednak nie masz takiej możliwości, wygospodaruj choćby kawałek przestrzeni w pokoju – biurko w kącie, wydzielony stół. Ważne, aby było to miejsce przeznaczone wyłącznie do pracy, wolne od osobistych przedmiotów (poza tymi niezbędnymi do pracy) i rozpraszaczy.
Stworzenie fizycznej granicy pomaga Twojemu mózgowi skojarzyć to miejsce z pracą, ułatwiając wejście w tryb zawodowy i „wyjście” z niego po zakończeniu dnia.
Ustal rutynę – sygnał dla mózgu i otoczenia
Posiadanie stałej rutyny dnia jest kluczowe dla utrzymania produktywności i wyznaczania granic. Staraj się wstawać o stałej porze, ubierać się (o czym więcej za chwilę), zjeść śniadanie i rozpocząć pracę o tej samej godzinie każdego dnia roboczego. Podobnie, ustal stałą porę zakończenia pracy i staraj się jej przestrzegać.
Ta struktura dnia, podobna do tej w tradycyjnym biurze, wysyła jasny sygnał Twojemu mózgowi i osobom wokół Ciebie, że „jestem teraz w pracy”. Pomaga to również w lepszym planowaniu dnia i unikaniu pracy do późnych godzin wieczornych.
Ubierz się do pracy (nawet jeśli to „smart casual”)
Pokusa pozostania w piżamie lub dresie przez cały dzień pracy w domu jest duża. Jednak przebranie się w ubranie, w którym czułbyś się komfortowo spotykając się z klientem czy współpracownikiem (choćby to był „smart casual”), ma znaczenie psychologiczne. Zmiana ubrania sygnalizuje mózgowi, że „zaczyna się czas pracy” i pomaga wejść w odpowiedni tryb myślenia. Nie chodzi o zakładanie garnituru, ale o wyjście z trybu „siedzę w dresie z psem”.
Rób regularne przerwy (z dala od ekranu)
Podczas pracy z domu łatwo zapomnieć o przerwach. Siedzenie przy biurku przez wiele godzin bez przerwy prowadzi do zmęczenia, spadku produktywności i wypalenia. Ustal regularne, krótkie przerwy (np. co godzinę lub półtorej), podczas których wstaniesz od biurka, przejdziesz się, rozciągniesz, napijesz wody czy spojrzysz przez okno. Dłuższa przerwa obiadowa również jest niezbędna.
Ważne, aby w trakcie przerwy odejść od swojego „miejsca pracy” i pozwolić sobie na chwilę relaksu.
Wyznaczaj granice z domownikami i zwierzętami
Jeśli mieszkasz z innymi ludźmi lub masz zwierzęta, ważne jest, aby wyznaczyć jasne granice dotyczące Twojego czasu pracy. Poinformuj domowników o swoim harmonogramie i poproś o nieprzeszkadzanie Ci w określonych godzinach (jeśli to możliwe). Jeśli masz zwierzęta, postaraj się zapewnić im zajęcie lub osobną przestrzeń podczas kluczowych momentów pracy (np. wideokonferencji).
Komunikacja jest kluczowa do zbudowania wzajemnego zrozumienia i poszanowania dla Twojego czasu pracy.
Zdefiniuj swój „dojazd” do i z pracy (nawet jeśli jest krótki)
W tradycyjnej pracy „dojazd” do biura i z powrotem stanowi naturalną granicę między życiem prywatnym a zawodowym. Podczas pracy z domu możesz stworzyć własny, krótki rytuał na początku i końcu dnia pracy, który będzie pełnił podobną funkcję. Może to być krótki spacer wokół bloku przed rozpoczęciem pracy, wypicie kawy w ciszy zanim włączysz komputer, a po zakończeniu pracy – krótka sesja rozciągania, posłuchanie ulubionej muzyki czy rozmowa z domownikami.
Ten symboliczny „dojazd” pomaga mózgowi przestawić się z trybu prywatnego na zawodowy i odwrotnie.
Ograniczaj rozproszenia – praca to praca
Kiedy pracujesz z domu, łatwo ulec pokusie załatwienia w międzyczasie osobistych spraw, sprawdzenia mediów społecznościowych czy obejrzenia czegoś w telewizji. Te rozproszenia zaburzają rytm pracy i wydłużają czas potrzebny na wykonanie zadań. W czasie pracy skup się na pracy. Wyłącz powiadomienia z prywatnych aplikacji, unikaj przeglądania stron niezwiązanych z pracą i odłóż osobiste obowiązki na czas po pracy lub na przerwy.
Komunikuj swoją dostępność – przejrzystość kluczem
Jasna komunikacja z Twoim zespołem, przełożonymi i klientami na temat Twojej dostępności jest niezbędna. Używaj narzędzi do komunikacji wewnętrznej (np. Slack, Microsoft Teams) do informowania o swojej obecności online, statusie (dostępny, zajęty) i planowanych przerwach. Pozwoli to uniknąć nieporozumień i zapewni, że inni wiedzą, kiedy mogą się z Tobą skontaktować w sprawach zawodowych.
Umiejętność „wyłączenia się” – zadbaj o dobrostan
Jednym z największych wyzwań pracy zdalnej jest trudność w mentalnym oderwaniu się od pracy po jej zakończeniu. Łatwo zacząć odpowiadać na e-maile wieczorem czy myśleć o pracy przed snem. Po zakończeniu pracy consciously „wyłącz się”. Zamknij służbowego laptopa, odłóż telefon służbowy (jeśli go masz), zmień ubranie, zajmij się aktywnościami niezwiązanymi z pracą.
Umiejętność „wyłączenia się” jest kluczowa dla zapobiegania wypaleniu i utrzymania zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Elastyczność w ramach struktury – znajdź swój balans
Praca z domu daje elastyczność, której często brak w tradycyjnej pracy na etacie. Możesz dostosować swój harmonogram do swoich potrzeb, np. zrobić dłuższą przerwę w ciągu dnia na aktywność fizyczną, a pracę dokończyć później. Kluczem jest znalezienie balansu między strukturą (rutyna, wyznaczone godziny) a elastycznością, która pozwala wykorzystać korzyści pracy zdalnej.
Podsumowanie
Praca z domu to wspaniała możliwość, ale wymaga świadomego wysiłku w celu utrzymania zdrowych granic między życiem zawodowym a prywatnym. Stworzenie dedykowanego miejsca pracy, ustalenie rutyny, odpowiednie ubieranie się, robienie regularnych przerw, wyznaczanie granic z domownikami, definiowanie „dojazdu” i umiejętność „wyłączania się” po pracy to kluczowe strategie, które pomogą Ci odróżnić „jestem w pracy” od „siedzę w dresie z psem”. Wprowadzenie tych prostych zasad w życie pozwoli Ci cieszyć się korzyściami pracy zdalnej, zachowując jednocześnie wysoką produktywność, koncentrację i, co najważniejsze, zdrowy balans i dobrostan.
